W lecie częściej niż w pozostałych porach roku, zdarzają się wypadki związane z porażeniem prądem rolników na wsiach. Wielu z nich można uniknąć, zachowując rozsądek i podstawowe zasady bezpieczeństwa. Do niebezpiecznych zdarzeń dochodzi głównie na skutek przypadkowego zetknięcia się sprzętu lub maszyn rolniczych z przewodem pod napięciem podczas przejazdu albo wykonywania prac pod liniami energetycznymi. Przyczyną wypadków zazwyczaj są zmęczenie, nieuwaga lub lekceważenie zagrożenia, czasem też niesprawny sprzęt. Wszyscy w gospodarstwie rolnym, w tym pracownicy sezonowi i członkowie rodziny, powinni być świadomi możliwych zagrożeń związanych z pracą w pobliżu linii energetycznych oraz wiedzieć, jak prawidłowo reagować, jeżeli zdarzy się wypadek.

- Wypadki z udziałem pracowników rolnych, to część zdarzeń, do których dochodzi w terenie. Operatorzy koparek, betoniarek, aut z naczepą, którzy podczas prac lub przejazdów  uszkadzają linie energetyczne, to jedna i najczęstsza kategoria wypadków zagrażających porażeniem. Tego typu wypadki zdarzają się przez cały rok. – wyjaśnia Ewa Groń rzecznik prasowy TAURON Dystrybucja - Natomiast druga, sezonowa grupa ryzyka, to rolnicy ulegający porażeniu lub uszkadzający sprzęt podczas prac na polach ornych, czy podczas żniw. Do wszystkich tych osób adresowana jest akcja „Bezpieczniki TAURONA. Włącz w pracy”, gdzie przypominamy pracownikom budowlanym, kierowcom, rolnikom i domowym majsterkowiczom o zawodowym BHP, rozsądku i uważności. W materiałach edukacyjnych, filmach z pierwszej pomocy i animacjach mówimy o zasadach i zachowaniach, które podnoszą bezpieczeństwo ludzi.

Zanim maszyna wyjedzie na pole 

Nowoczesne maszyny rolnicze mają coraz większe gabaryty, dlatego bardzo ważna jest znajomość ich maksymalnej wysokości i zasięgu. Zanim maszyna wyjedzie na pole, przez które przebiegają linie energetyczne, należy upewnić się, że jej maksymalna wysokość mieści się w normach przewidzianych przepisami. Jeśli w zasięgu maszyny znajdują się linie energetyczne, należy ocenić wysokość zawieszenia przewodów i możliwość bezpiecznego przejazdu pod nimi. Wszelkie wzniesienia terenu mogą zmniejszać tę odległość. Bezpiecznie pod przewodami mogą przemieszczać się maszyny z osłoną dla obsługi o wysokości do 4,2 m. Nowoczesny sprzęt bywa jednak wyższy, a wiele maszyn jest wyposażonych w radia i systemy łączności z antenami wystającymi z kabiny, które mogą zahaczyć o przewód lub nadmiernie się do niego zbliżyć, co też może skutkować porażeniem. 

Wysokość podwieszenia przewodów jest zgodna z obowiązującymi normami i bezpieczna przy zachowaniu odpowiedniej uwagi, praca wymaga jednak każdorazowo zwrócenia uwagi na usytuowanie i warunki dla konkretnej linii. Nawet jeśli do tej pory maszyna mogła swobodnie przejechać pod linią, może się okazać, że kolejnego dnia już się pod nią nie zmieści. Dzieje się tak, ponieważ bardzo wysokie temperatury w letnich miesiącach mogą wpływać na naturalne obniżenie wysokości przewodów, zwiększając tym samym ryzyko zetknięcia lub zerwania linii przez przejeżdżający pojazd. Jeżeli zauważymy niebezpieczne obniżenie przewodów, powinniśmy o tym niezwłocznie poinformować pogotowie energetyczne dzwoniąc pod numer 991.

Bezpieczne prace polowe

Prowadząc prace polowe, szczególną ostrożność należy zachować nie tylko podczas przejazdu dużych maszyn, takich jak ciągniki i kombajny, ale też podczas korzystania z przyczep rolniczych, przy załadunku i rozładunku plonów oraz podczas prowadzenia oprysku pól. Bezpośrednio pod liniami energetycznymi lub w ich pobliżu nie można składować materiałów ani układać plonów na stertach. Materiały niemetalowe, np. konary drzew, opony, liny i siano mogą przewodzić prąd w zależności od stopnia wilgotności i zanieczyszczenia kurzem i brudem. Wzdłuż linii energetycznych nie powinny być także umieszczane systemy nawadniające. Przedmioty takie jak metalowa drabina lub pręty zawsze powinno się przenosić poziomo, równolegle do podłoża. Nie tylko zetknięcie ich z przewodami jest groźne. Już samo zbliżenie do przewodów na zbyt małą odległość może skończyć się poparzeniem łukiem elektrycznym. 

Co zrobić w przypadku zetknięcia lub zerwania linii energetycznej?

Pod żadnym pozorem nie wolno zbliżać się do przewodów, a tym bardziej próbować ich podnosić, czy samodzielnie naprawiać. Dotykanie przewodów elektrycznych lub osób i obiektów mających styczność z przewodami grozi śmiercią.

Jeśli zetknięcie z linią nastąpiło w trakcie prowadzenia maszyny rolniczej i nie ma poważnego zagrożenia, nie należy opuszczać kabiny pojazdu – jest się w niej odizolowanym od napięcia i bezpiecznym. Nie należy wycofywać maszyny. Wyjeżdżając w teren zawsze powinno się mieć przy sobie telefon komórkowy, by móc w razie potrzeby zadzwonić po pomoc. O zdarzeniu niezwłocznie informujemy pogotowie energetyczne dzwoniąc pod numer 991. Należy ostrzec osoby przebywające w pobliżu o zaistniałej awarii i zakazać im zbliżania się do maszyny. Dotknięcie pojazdu z zewnątrz może skutkować śmiertelnym porażeniem prądem Jeśli nie można pozostać w kabinie maszyny z powodu zagrożenia (np. zapalenie się elementów maszyny), należy opuść ją wyskakując – absolutnie nie wolno korzystać ze stopni lub drabin. Pod żadnym pozorem nie można dopuścić do połączenia maszyny z gruntem przez ciało – stanowi to śmiertelne zagrożenie.

Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem

Jeśli zauważymy nieprzytomnego operatora maszyny rolniczej w kabinie i nie mamy pewności, co się stało, zanim podejdziemy, należy zwrócić uwagę na kilka szczegółów, które mogą świadczyć, że doszło do porażenia: jeśli którykolwiek z elementów maszyny styka się z linią lub jest do niej zbliżony na małą odległość, poszkodowany kurczowo ściska przewód – możemy być pewni, że doszło do porażenia. 

Nie wolno dotykać poszkodowanego, który jest rażony prądem ani zbliżać się do linii na odległość mniejszą niż 5 metrów, w przeciwnym razie sami możemy zostać porażeni. Pomoc należy ograniczyć do zawiadomienia służb, dzwoniąc pod numer alarmowy 112.

Jeśli zdarzenie miało miejsce na terenie gospodarstwa, a źródłem rażenie jest urządzenie zasilane z gniazdka, można udzielić pierwszej pomocy pod warunkiem, że w pierwszej kolejności zadbamy o własne bezpieczeństwo, odłączając zasilanie.
Więcej o udzielaniu pierwszej pomocy
Bezpieczniki TAURONA. Włącz w pracy

Więcej informacji na temat zasad bezpieczeństwa podczas pracy w pobliżu infrastruktury energetycznej i pierwszej pomocy przy porażeniu prądem można znaleźć na stronie internetowej prowadzonego przez TAURON Dystrybucję programu Bezpieczniki TAURONA: bezpieczniki.tauron-dystrybucja.pl.