Społeczności energetyczne

Są to różne formy organizacji, które wspierają rozwój energetyki rozproszonej i angażują lokalną społeczność. Mogą je tworzyć m.in. grupy obywateli lub grupy podmiotów, dla których energetyka nie jest podstawowym przedmiotem działalności. Przykładami społeczności energetycznych są: klastry energii, spółdzielnie energetyczne, prosumenci zbiorowi, obywatelskie społeczności energetyczne.

Definicje:

  Spółdzielnia energetyczna
spółdzielnia (w rozumieniu prawa [1]) albo spółdzielnia rolników (w rozumieniu prawa [2]), której przedmiotem działalności jest wytwarzanie: energii elektrycznej, biogazu, biogazu rolniczego, biometanu, ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii, obrót nimi lub ich magazynowanie. Spółdzielnia energetyczna wykonuje powyższe czynności w ramach działalności prowadzonej wyłącznie na rzecz siebie oraz swoich członków.
  Klaster energii
porozumienie, którego przedmiotem jest współpraca w zakresie: wytwarzania, magazynowania, równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji energii elektrycznej lub paliw, w rozumieniu prawa [3], lub obrotu nimi. 
  Obywatelska społeczność energetyczna
Obywatelska społeczność energetyczna, w odniesieniu do energii elektrycznej, może zajmować się: wytwarzaniem i zużywaniem, dystrybucją, sprzedażą, obrotem, agregacją, lub jej magazynowaniem.
  Koordynator klastra energii
organizuje działalność klastra energii, jest m.in. pośrednikiem w kontaktach między OSD a klastrem energii. 
  Prosument zbiorowy energii odnawialnej
Definicję prosumenta zbiorowego energii odnawialnej znajdziesz na stronie Mikroinstalacja w zakładce prosument zbiorowy.
  PPE
punkt poboru energii. Jego numer znajduje się m. in. na fakturze rozliczeniowej za energię elektryczną.
  Członek spółdzielni energetycznej
podmiot, którego instalacja jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej należący do spółdzielni energetycznej.
  • Krok 1: Wykonaj analizę zużycia energii elektrycznej dla potencjalnych członków spółdzielni energetycznej.

    Dobierając członków spółdzielni, pamiętaj że:

    1.1 Spółdzielnia energetyczna może działać na obszarze jednego Operatora Systemu Dystrybucyjnego, na obszarze gminy:

    wiejskiej,
    miejsko-wiejskiej lub trzech gmin wiejskich,
    miejsko-wiejskich sąsiadujących ze sobą.

    Spółdzielnia energetyczna może działać na napięciu znamionowym niższym niż 110 kV.

    1.2 Członkami Spółdzielni Energetycznej może być minimum 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne.

    1.3 Maksymalna moc zainstalowana jednostek wytwórczych Odnawialnych Źródeł Energii w Spółdzielni Energetycznej wynosi:

    10 MW energii elektrycznej,
    30 MW energii cieplnej,
    40 mln m3 biogazu,
    20 mln m3 biometanu.


    1.4 Spółdzielnia energetyczna powinna bilansować się na poziomie 70%. Energia elektryczna wytwarzana w spółdzielni energetycznej powinna więc pokryć w ciągu roku nie mniej niż 70% potrzeb własnych spółdzielni i jej członków.

     

    Krok 2: Stwórz statut spółdzielni energetycznej.

    Statut spółdzielni będzie stanowił najważniejsze prawo wiążące spółdzielnię oraz jej członków.
    Powinien on zawierać ogół norm, które określą zasady funkcjonowania spółdzielni.


    Krok 3: Zarejestruj spółdzielnię energetyczną w Krajowym Rejestrze Sądowym.

     

    Krok 4: Złóż do TAURON Dystrybucja wniosek o zabudowę licznika zdalnego odczytu dla członków spółdzielni energetycznej.

    Wniosek o zabudowę liczników zdalnego odczytu dla spółdzielni energetycznej
    Załącznik nr 1 - Dane ewidencyjne punktów poboru spółdzielni energetycznej

     

    Krok 5: Zarejestruj spółdzielnię energetyczną w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa.

     

    Krok 6: Zgłoś się do sprzedawcy w celu zawarcia umów kompleksowych przez poszczególnych członków i umowy dla spółdzielni energetycznej.

     

    Krok 7: Obowiązki informacyjne

    Pamiętaj, aby powiadomić nas za każdym razem, gdy zmianie ulegną informacje zawarte w złożonym do nas wniosku, w szczególności gdy planujesz dołączyć do spółdzielni energetycznej kolejnego członka. Dzięki tej informacji będziemy mogli szybko zabudować licznik zdalnego odczytu oraz rozliczyć spółdzielnię.

    Wniosek o zabudowę liczników zdalnego odczytu dla spółdzielni energetycznej
    Załącznik nr 1 - Dane ewidencyjne punktów poboru spółdzielni energetycznej

     

    Krok 1: Wykonaj analizę możliwości założenia klastra energii, czyli opracuj strategię dla klastra, bilans energetyczny klastra oraz jego położenie.

    Pamiętaj, że:

    obszar działalności klastra energii nie może przekraczać obszaru powiatu lub 5 sąsiadujących ze sobą gmin,
    członkowie klastra energii powinni być przyłączeni do sieci dystrybucyjnej tego samego Operatora Systemu Dystrybucyjnego, o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV.


    Członkiem klastra energii musi być co najmniej:

    jednostka samorządu terytorialnego lub
    spółka kapitałowa utworzona przez jednostkę samorządu terytorialnego z siedzibą na obszarze działania klastra energii, lub
    spółka kapitałowa, której udział w kapitale zakładowym spółki, jest większy niż 50% lub przekracza 50% liczby udziałów lub akcji.

     

    Krok 2: Wykonaj analizę zużycia energii elektrycznej potencjalnych członków klastra.


    Krok 3: Wybierz koordynatora klastra energii.


    Krok 4: Zawrzyj porozumienie klastra energii.

    Porozumienie powinno być zawarte między wszystkimi członkami klastra i wskazywać koordynatora klastra energii. Porozumienie, zawiera w szczególności:

    1. prawa i obowiązki stron tego porozumienia, zwanych dalej „członkami klastra energii”;
    2. zakres przedmiotowy współpracy w ramach klastra energii;
    3. koordynatora klastra energii oraz jego prawa i obowiązki;
    4. obszar działalności w ramach klastra energii, ze wskazaniem punktów poboru energii i punktów jej wprowadzania do sieci przez członków klastra energii;
    5. czas trwania tego porozumienia i zasady jego rozwiązywania;
    6. upoważnienie koordynatora klastra energii do dostępu do informacji rynku energii i danych pomiarowych dotyczących każdego członka klastra energii.

    Krok 5: Jako koordynator klastra możesz podpisać list intencyjny.

    List intencyjny to dokument, który podpisują z nami podmioty zainteresowane utworzeniem klastra. Wzór listu intencyjnego znajdziesz poniżej. Podpisany list intencyjny prześlij razem z poniższymi załącznikami:

    uchwałą o powołaniu koordynatora klastra,
    kopią porozumienia ustanawiającego klaster,
    założeniami organizacyjnymi odnośnie funkcjonowania klastra energii.

    Wzór listu intencyjnego

     

    Krok 6: Jako koordynator klastra złóż wniosek o wpis do rejestru klastrów energii prowadzonego przez Urząd Regulacji Energetyki.


    Krok 7: Jeżeli Twój klaster został umieszczony w rejestrze klastrów energii, jako koordynator klastra, złóż do nas wniosek o zabudowę liczników zdalnego odczytu.

    Wniosek o zabudowę liczników zdalnego odczytu dla klastrów energii
    Załącznik nr 1 - Dane ewidencyjne punktów poboru klastra energii


    Krok 8: Jeżeli spełniasz poniższe warunki, możesz złożyć do nas wniosek o zmianę rozliczeń dla członków klastra.

    Poniższe warunki musisz spełniać do 31 grudnia 2026 r. aby móc korzystać z rozliczeń:

    1. co najmniej 30% energii elektrycznej wytwarzanej i wprowadzanej do sieci dystrybucyjnej w ramach tego klastra energii jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii, oraz
    2. łączna moc zainstalowana elektryczna instalacji odnawialnego źródła energii i jednostek wytwórczych (w rozumieniu prawa [4]), wskazanych we wniosku, o którym mówi prawo [5], nie przekracza 150 MW energii elektrycznej i umożliwia pokrycie w ciągu roku nie mniej niż 40% łącznego rocznego zapotrzebowania członków klastra energii w zakresie energii elektrycznej, oraz
    3. łączna moc zainstalowana elektryczna magazynów energii wskazanych we wniosku, o którym mówi prawo [5], wynosi co najmniej 2% łącznej mocy zainstalowanej instalacji odnawialnego źródła energii i jednostek wytwórczych (w rozumieniu prawa [4]), wskazanych w tym wniosku.


    Warunki, jakie musisz spełniać w okresie 1 stycznia 2027 – 31 grudnia 2029 aby móc korzystać z rozliczeń:

    1. co najmniej 50% energii elektrycznej wytwarzanej i wprowadzanej do sieci dystrybucyjnej w ramach tego klastra energii jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii oraz
    2. łączna moc zainstalowana elektryczna instalacji odnawialnego źródła energii i jednostek wytwórczych (w rozumieniu prawa [4]) wskazanych we wniosku, o którym mówi prawo [5], nie przekracza 150 MW i umożliwia pokrycie w ciągu każdej godziny nie mniej niż 50% łącznych dostaw energii elektrycznej do członków tego klastra energii, oraz
    3. łączna moc zainstalowana elektryczna magazynów energii wskazanych we wniosku, o którym mówi prawo [5], wynosi co najmniej 5% łącznej mocy zainstalowanej instalacji odnawialnego źródła energii i jednostek wytwórczych (w rozumieniu prawa [4]), wskazanych w tym wniosku.

    Krok 1: Opracuj statut lub umowę obywatelskiej społeczności energetycznej.

    Statut lub umowa obywatelskiej społeczności energetycznej określa sposób prowadzenia rozliczeń oraz podział energii elektrycznej, która jest wytwarzana przez będące własnością tej społeczności jednostki wytwórcze w ramach obywatelskiej społeczności energetycznej.

    Krok 2: Złóż wniosek o wpis do wykazu obywatelskich społeczności energetycznych prowadzonych przez Urząd Regulacji Energetyki

    Członek, udziałowiec lub wspólnik obywatelskiej społeczności energetycznej zachowuje prawa i obowiązki wynikające z jego statusu jako odbiorcy końcowego lub odbiorcy aktywnego, w tym odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwie domowym.



    Założenie obywatelskiej społeczności energetycznej nie wymaga dodatkowego kontaktu z nami.

Podstawy prawne

[1] Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze,  art. 1 § 1 (Dz. U. z 2021 r. poz. 648  oraz z 2023 r. poz. 1450).
[2] Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o spółdzielniach rolników, art. 4 ust. 1 (Dz. U. poz. 2073 oraz z 2023 r. poz. 1681 i 1762).
[3] Ustawa Prawo energetyczne, art. 3 pkt 3.
[4] Ustawa Prawo energetyczne, art. 3 pkt 43.
[5] Ustawa Prawo energetyczne, art. 38ac ust. 5.